Ανθρωπολογία - Εθνολογία
Δεν
έχουν γραπτούς νόμους. Οι μύθοι, οι παραδόσεις και οι τελετουργικές
τελετές τους περνούν από γενιά σε γενιά με τον προφορικό λόγο. Οι πιο
αρχαίες παραδόσεις και τα ποιήματά τους μας μιλούν για ένα μεγάλο σύνολο
λαών που οι ρίζες τους φτάνουν στην Ατλαντίδα.
Ο όρος σαμάνος/σαμάνα έχει τις ρίζες του στη Σιβηρία για τους γηγενείς θεραπευτές, αλλά εξαπλώθηκε σε όλη την Αμερική. Η λέξη προέρχεται από την νομαδική φυλή Τουνγκούς και σημαίνει κυριολεκτικά εκείνος/η που γνωρίζει. Ο Σαμάνος ξεχωρίζει από τα άλλα είδη μάγων-θεραπευτών, επειδή χρησιμοποιεί μια άλλη κατάσταση αντίληψης, την έκσταση.
Το βάψιμο του προσώπου για τους Ινδιάνους της Αμερικής είναι σημαντικό μέρος του πολιτισμού τους. Κάθε φυλή έχει το δικό της τρόπο βαψίματος που δεν είναι τόσο πράξη καλλωπισμού, όσο κοινωνικής διάκρισης και θρησκευτικού πνεύματος. Πολλές φορές διαχωρίζουν το πρόσωπο σε δύο μέρη σαν να θέλουν να αναπαραστήσουν τις φάσεις του φεγγαριού. Όταν θλίβονται, ιδιαίτερα από τον θάνατο κάποιου, τότε τρίβουν μία χούφτα κάρβουνο σε ολόκληρο το πρόσωπο. Εάν ο νεκρός είναι μακρινός συγγενής, τότε ζωγραφίζουν στο πρόσωπό τους ένα απλό δικτυωτό από μαύρες γραμμές ενώ όταν έχουν μικρό πένθος ζωγραφίζουν το μισό τους πρόσωπο.
Εκείνος που κάθισε στη σκηνή του και διαλογίστηκε πάνω στο νόημα της ζωής,
Εκείνος που κατανόησε την συγγένειά του με όλα τα πλάσματα,
Εκείνος που αναγνωρίζει την ενότητά του με το σύμπαν,
Διαχέει στην
ύπαρξή του την αληθινή ουσία του πολιτισμού.
Αρχηγός των Ογκλάλα Σιού - Όρθια Αρκούδα
Εκείνος που κατανόησε την συγγένειά του με όλα τα πλάσματα,
Εκείνος που αναγνωρίζει την ενότητά του με το σύμπαν,
Διαχέει στην
ύπαρξή του την αληθινή ουσία του πολιτισμού.
Αρχηγός των Ογκλάλα Σιού - Όρθια Αρκούδα
Μάγος-Γιατρός, Σαμάνος
Κάθε ινδιάνικη φυλή έχει τον δικό της
Μάγο-Γιατρό ή Σαμάνο, άντρα ή γυναίκα, ο οποίος είναι κατά κάποιο τρόπο ο
σοφός της φυλής, ο σύμβουλός της, ο θεραπευτής της, υπεύθυνος για την
ενηλικίωση των νεαρών Ινδιάνων και για τους τελετουργικούς χορούς.
Ο όρος σαμάνος/σαμάνα έχει τις ρίζες του στη Σιβηρία για τους γηγενείς θεραπευτές, αλλά εξαπλώθηκε σε όλη την Αμερική. Η λέξη προέρχεται από την νομαδική φυλή Τουνγκούς και σημαίνει κυριολεκτικά εκείνος/η που γνωρίζει. Ο Σαμάνος ξεχωρίζει από τα άλλα είδη μάγων-θεραπευτών, επειδή χρησιμοποιεί μια άλλη κατάσταση αντίληψης, την έκσταση.
Ο ήχος του τυμπάνου και η προσευχή
κυριαρχούν κατά τη διάρκεια μιας θεραπευτικής διαδικασίας, κατά την
οποία τα πνεύματα κατέχουν το σώμα του Σαμάνου στην τελετουργία και τον
υπακούν απόλυτα. Όντας σε έκσταση, ταξιδεύει στους κόσμους και αναζητά
θεραπεία ή διδασκαλία, αλλά και την γνώση της χρήσης των δυνάμεων. Ο
σαμάνος πιστεύει ότι οι δυνάμεις του πηγάζουν από τις δυνάμεις των ζώων,
των φυτών, του ήλιου και του σύμπαντος. Αντλεί τις δυνάμεις του και από
την γη, βοηθά στην ασθένεια και τον θάνατο, δίνει δύναμη στην
καθημερινή ζωή, επικοινωνεί με τους συνανθρώπους του και τα άλλα έμβια
όντα, ώστε να ζουν αρμονικά με το σύνολο της φύσης. Ένας σαμάνος μπορεί
να έχει εκατοντάδες πνεύματα βοηθούς, ώστε συγκεντρωμένη η δύναμη όλων
να μπορεί με πολλούς τρόπους να εξισώνεται με εκείνη του
πνεύματος-φύλακά του.
Ο σαμάνος πρέπει να έχει έναν
συγκεκριμένο φύλακα για να επιτελέσει το έργο του. Η ικανότητα των
πνευμάτων των ζώων-φυλάκων που μιλούν σε άνθρωπο ή παρουσιάζονται με
ανθρώπινη μορφή θεωρείται ένδειξη της δύναμής του. Διατηρείται η
πεποίθηση ότι μπορεί να πάρει την μορφή που έχει το πνεύμα του
ζώου-φύλακά του και πολλές φορές ο χορός του, που μοιάζει με χορό ζώων
στον πρωτόγονο κόσμο, έχει το σκοπό της ενοποίησης με το ζώο-φύλακά του.
Τουλάχιστον για μία φορά στη ζωή του
κάθε Ινδιάνος αναζητά κάποιο φύλακα-πνεύμα. Ο μάγος-γιατρός συνήθως ζητά
από τον ζηλωτή να μορφοποιήσει την προσωπική του μυστική τελετουργία
που είναι απαραίτητη για αυτήν την ψυχική αναζήτηση. Υπάρχει θεμελιακή σχέση ανάμεσα σε κάθε Ινδιάνο, τον μάγο-γιατρό της φυλής και την τελετουργική διαδικασία.
Η ικανότητα της κατοχής ψυχικών δυνάμεων
του μάγου-γιατρού δεν τον κάνουν μόνο θεραπευτή του σώματος και του
νου, αλλά προφήτη και διορατικό της φυλής του. Έχει την ικανότητα να
αντλεί μέσα από τους ιερούς τόπους όλη την μαγνητική-ψυχική δύναμη, η
οποία γίνεται αντιληπτή ως άυλη αρχή, απρόσωπη δύναμη, δύναμη.
Επικοινωνεί με τα πνεύματα των προγόνων, τα αρχαία πνεύματα, που
θεωρούνται ιερά και μόνον εκείνος ξέρει πώς να τα καλεί και πώς να τα
διώχνει. Μπορεί να δει το κοντινό μέλλον της φυλής, να προβλέψει τον
καιρό του έτους, να επηρεάσει τα καιρικά φυσικά φαινόμενα και να
εισέλθει σε άλλες διαστάσεις, ταξιδεύοντας αστρικά. Έχει στόχο την
αφύπνιση της βαθιάς δύναμης της αγάπης, που κρύβεται μέσα σε όλους τους
ανθρώπους, ώστε να γίνουν άνθρωποι με σοφία και δύναμη, αναλαμβάνοντας την φροντίδα όλης της Δημιουργίας.
Ο Ινδιάνος Τουσκαρόρα της οικογένειας των Ιροκουά αποκαλούσε την πεμπτουσία αυτών των δυνάμεων ορέντα,
που σημαίνει «ιερό τραγούδι-ψαλμωδία» και υπονοεί μια μυστηριώδη και
απροσδιόριστη δύναμη που την εγείρουν με κάποιο μαγικό ή με μαντρικό
ήχο. Ο μάγος-γιατρός μπορεί να προσελκύσει, να συσσωρεύσει, να εντοπίσει
και να μεταβιβάσει το ορέντα, αυτή την μυστική δύναμη. Είναι η
αόρατη επίδραση που βρίσκεται πίσω από όλες τις κοσμικές λειτουργίες και
συνεπώς είναι η κατευθυντήρια αρχή της ζωής. Όταν ο μάγος-γιατρός
χρησιμοποιεί με σοφία το ορέντα, τότε μπορεί να θεραπεύσει, να
ερμηνεύσει τα όνειρα και τους οιωνούς, να διαβάσει τον νου, να
προφητεύσει το μέλλον, να κάνει θαύματα, ακόμη και να αποκαταστήσει την
ζωή σε μια οργανική μορφή που οι άλλοι θεωρούν νεκρή. Ο μάγος-γιατρός με
την επίθεση των χεριών του πάνω από τον ασθενή, τον μαγικό τονισμό και
την νοητική εστίαση μεταφέρει αυτή την ηλεκτρική, ζωτική δύναμη που για
τους Σιού ονομάζεται ουάκαν, που σημαίνει «η δύναμη που κάνει όλα τα πράγματα να περνούν».
Κατά
τους Σαμάνους, κάθε άνθρωπος έχει ένα πνεύμα-προστάτη-οδηγό, το οποίο
παρουσιάζεται με την μορφή κάποιου ζώου. Κάθε ζώο έχει κάποια ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά και ικανότητες, που σχετίζονται με την φύση του
προστάτη-οδηγού.
Τα νεαρά αγόρια των ινδιάνικων φυλών
πριν ή κατά την διάρκεια της εφηβείας τους βιώνουν την εμπειρία της
αναζήτησης του οράματος. Για το λόγο αυτό ενθαρρύνονται να εισέλθουν σε
μια περίοδο νηστείας, διαλογισμού και φυσικής πρόκλησης. Το διάστημα
αυτό κάθε νεαρός διαχωρίζεται από την φυλή και μεταβαίνει σε έναν άγριο
τόπο, έχοντας ως σκοπό να λάβει ένα όραμα, που θα τον καθοδηγεί στο
υπόλοιπο της ζωής του. Κάθε Ινδιάνος πρέπει να ακολουθεί το πνεύμα-οδηγό
του και μπορεί να βασίζεται στη βοήθειά του. Πιστεύουν πως παρόλο που
οι ασθένειες, τα ατυχήματα και ο θάνατος θεωρούνται φυσικής προέλευσης,
θα μπορούσαν να έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωσή τους τα κακά
πνεύματα και η μαγεία.
Σύμφωνα με τα πιστεύω των Οτζίμπουα, που
αυτοαποκαλούνται Ανισινάμπε, δηλαδή ο «πρώτος-αυθεντικός άνθρωπος», τα
πάντα αφορούν την Δύναμη, δηλαδή την ενέργεια, την ισχύ και τις
πνευματικές ικανότητες. Για αυτό και οι νεαροί Ινδιάνοι Οτζίμπουα πρέπει
να βρίσκονται σε μία ανοιχτή κατάσταση δεκτικότητας, ώστε να καταφέρουν
να έχουν ένα όραμα. Με την καθοδήγηση ενός γηραιότερου, ο νεαρός
Ινδιάνος αφοσιώνεται στην απομόνωση και την νηστεία για να δημιουργήσει
αυτό το άνοιγμα. Στο επακόλουθο όραμά του, το πνεύμα-οδηγός θα τού
αποκαλυφθεί και θα τον ακολουθεί για πάντα στη ζωή του.
Οι Ινδιάνοι που βρίσκονται γύρω από το
ιερό βουνό Κουτσάμα πιστεύουν στην ύπαρξη αόρατων όντων, τα οποία
αποκαλούν Λαμπερά Όντα που κατοικούν στους ιερούς τους τόπους. Ο
μάγος-γιατρός ή σαμάνος μπορεί να τα αντιληφθεί και να επικοινωνήσει
μαζί τους. Σε αυτούς τους ιερούς τόπους οι Ινδιάνοι αποκτούν ψυχική
ισορροπία και γίνονται δεκτικοί στα οράματα καθοδήγησης που αναζητούν.
Καθώς πλησιάζουν τα νεαρά αγόρια στην
ενηλικίωσή τους και έχοντας ήδη υποστεί την προκαταρκτική μύηση της
παιδικής ηλικίας, πηγαίνουν για προσκύνημα στην κορυφή του Εξυμνημένου
Ιερού Τόπου, για να διαλέξουν τον δρόμο τους στη ζωή κάνοντας επίκληση
στο Μεγάλο Μυστήριο και τις θεότητες-φύλακες του Βουνού. Όταν βασιλεύσει
ο ήλιος και τα άστρα φωτίσουν το στερέωμα, ο νεαρός ικέτης ξαπλώνει
στην μοναξιά της κορυφής και κοιμάται. Μέσα στο όνειρο ταξιδεύει σε
περασμένους αιώνες όπου συναντά τον Ιερό Πρόγονο της φυλής, τα Λαμπερά
Όντα και μέσα σε εκθαμβωτική λάμψη το μονοπάτι της ζωής που θα
ακολουθήσει. Καθοδηγούμενος από τις δικές του έμφυτες τάσεις και την
κληρονομιά των προηγούμενων ζωών του, κάνει την σωστή επιλογή. Όταν το
όραμα σβήσει, ξυπνά ο ξαναγεννημένος νεαρός, εξυμνεί τις ακτίνες του
ήλιου και επιστρέφει στη φυλή του. Τον υποδέχονται με τραγούδια, ενώ οι
γηραιότεροι τον οδηγούν σε έναν χώρο διαλογισμού όπου για τέσσερις
ημέρες τρέφεται μόνο με αγνές τροφές. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται η
μετάβαση από την νεότητα στην ωριμότητα.
Τα νεαρά κορίτσια αναλαμβάνουν, αν όχι
ίδιες, παρόμοιες αναζητήσεις ως δοκιμασίες ενηλικίωσης. Ιδιαίτερη είναι η
τελετή εφηβείας των θηλυκών μελών των Σιού που περιλαμβάνει έναν
σπάνιας ομορφιάς λόγο:
«Περπάτα στον δρόμο της αρετής, κόρη
μου, και τα κοπάδια των βουβαλιών, πλατιά και σκοτεινά σαν σύννεφα που
κινούνται πάνω από το λιβάδι, θα σε ακολουθήσουν… Να κάνεις πάντα το
καθήκον σου, να δείχνεις σεβασμό, να είσαι ευγενική και σεμνή, κόρη μου.
Και να περπατάς περήφανα. Αν χαθεί η περηφάνια και η αρετή των
γυναικών, τότε, όταν έρθει η άνοιξη, τα μονοπάτια των βουβαλιών θα
χορταριάσουν. Να αντλείς δύναμη απ’ την ζεστή καρδιά της γης. Κανένας
λαός δεν αφανίζεται παρά μόνο όταν εξασθενίσουν και ατιμαστούν οι
γυναίκες τους…».
Ο Τελετουργικός Χορός
Οι τελετουργικοί τους χοροί των Ινδιάνων
έχουν να κάνουν με την απόδοση ευχαριστιών στις ευεργετικές κοσμικές
δυνάμεις, ιδιαίτερα στον Πατέρα-Ήλιο και την Μητέρα-Γη. Είναι, επίσης,
συμβολικές αναπαραστάσεις και προσευχές που σχετίζονται με την συγκομιδή
της τροφής και γενικότερα με την γεωργία, την πρόκληση βροχής. Αλλά
υπάρχουν και χοροί για την ζωή και την νέα ζωή, την αναγέννηση, ο χορός
είναι που αναδημιουργεί, αναμορφώνει και επανεμψυχώνει την γη και
ολόκληρη την ζωή, φυτική και ζωική. Ενώ τις περισσότερες φορές που ο
χορός μοιάζει με χορό ζώων έχει σκοπό την ταύτιση των ζώων-δύναμης με
τους εκπροσώπους τους.
Βιώνουν έτσι την απλή ιερή έκσταση της
πνευματικής επικοινωνίας και απολαμβάνουν την εξύψωση
επιτυγχάνοντας αρμονία σώματος, νου και ψυχής, που οδηγεί στην ψυχική υγεία και πληρότητα. Κάποιοι από τους τελετουργικούς χορούς εξυμνούν τα επιτυχημένα οράματα αναζήτησης, δείχνοντας την ψυχική φώτιση των νεαρών μυημένων. Είναι απαραίτητο οι χορευτές που συμμετέχουν να εξαγνίζονται μέσω της νηστείας και των λουτρών με θεραπευτικά βότανα, πάντα κάτω από την προσεκτική καθοδήγηση του μάγου της φυλής.
επιτυγχάνοντας αρμονία σώματος, νου και ψυχής, που οδηγεί στην ψυχική υγεία και πληρότητα. Κάποιοι από τους τελετουργικούς χορούς εξυμνούν τα επιτυχημένα οράματα αναζήτησης, δείχνοντας την ψυχική φώτιση των νεαρών μυημένων. Είναι απαραίτητο οι χορευτές που συμμετέχουν να εξαγνίζονται μέσω της νηστείας και των λουτρών με θεραπευτικά βότανα, πάντα κάτω από την προσεκτική καθοδήγηση του μάγου της φυλής.
Αρκετοί από τους χορούς τους είναι
τελετές αποτροπαϊκού χαρακτήρα, για αυτό και φορούν μάσκες και
αναπαριστούν θεούς του πολέμου. Βασικό στοιχείο αυτών των τελετουργιών
είναι η αντίληψη του πνεύματος-οδηγού του ζηλωτή, που εμφανίζεται
συνήθως με την συμβολική μορφή ενός ζώου-τοτέμ της φυλής του ζηλωτή.
Ο Χορός του Ήλιου ανάμεσα στους
Ινδιάνους είναι μία από τις ιερότερες τελετές. Είναι αναπαράσταση της
αρχικής δημιουργίας. Είναι ο χορός που εκπληρώνει πολλούς θρησκευτικούς
σκοπούς και χρησιμοποιείται ως ευχαριστία για τον Δημιουργό, μια
προσευχή για την ανανέωση των ανθρώπων και της γης, για την προαγωγή της
υγείας. Δίνει την ευκαιρία στους ανθρώπους για κοινωνικοποίηση, αλλά
και ανανέωση της φιλίας με άλλες φυλές.
Για αυτόν τον χορό στη φυλή των Τσιγιέν
νηστεύουν για μέρες και πολλές φορές τρυπούν διάφορα μέρη του σώματός
τους, έτσι ώστε ο πόνος και το αίμα να προσφερθούν ως δώρο στους Θεούς,
ενώ εξαγνίζονται όλοι πριν από την τελετή, απελευθερώνοντας τον νου.
Μετά την τελετή γιορτάζουν το τέλος της νηστείας με ένα πλούσιο γεύμα. Η
τελετή που κρατά τέσσερις μέρες, πραγματοποιείται τους καλοκαιρινούς
μήνες και εκατοντάδες ιθαγενείς καταφθάνουν από διαφορετικά μέρη για να
την παρακολουθήσουν.
Η Ινδιάνοι της φυλής Τσερόκι εκτελούν τον Χορό της Βροχής,
τόσο για να προκαλέσουν βροχόπτωση, όσο και για να καθαρίσουν τα κακά
πνεύματα από την γη. Ο θρύλος της φυλής λέει ότι η βροχή που προκαλείται
από τον χορό τους, περιέχει τα πνεύματα των παλαιών αρχηγών της φυλής,
οι οποίοι πολεμούν τα κακά πνεύματα κατά την μετάβαση μεταξύ της
πραγματικότητας και του κόσμου των πνευμάτων.
Για τον Χορό της Βροχής των Ναβάχο
υπάρχει μια αναπαράσταση όπου ο Θεός της Βροχής Τονελίλι που στέλνει τη
βροχή, το χαλάζι, το χιόνι και τον κεραυνό στην Γη, εκπροσωπείται από
έναν Ινδιάνο. Στην τελετή τους, ο άντρας αυτός φορά μάσκα και καλύπτεται
με κλαδιά από έλατο, χορεύει ασταμάτητα και χοροπηδά αστεία προκαλώντας
το γέλιο των θεατών. Αν και ο Θεός ήλεγχε τις τρομερές δυνάμεις της
φύσης, η ανθρώπινη υπόστασή του ήταν πιο προσιτή, πιο ευχάριστη και πιο
διασκεδαστική.
Οι Χοροί του Διαβόλου είναι
συνηθισμένοι ανάμεσα στους Ινδιάνους και έχουν ως σκοπό τους την εκδίωξη
των κακών πνευμάτων από την φυλή. Αρκετοί Ινδιάνοι της βόρειας Αμερικής
πιστεύουν πως στην τελετή γνωστή ως ο Χορός των Φαντασμάτων, οι μειωμένοι ζωικοί πληθυσμοί και οι αποθανόντες συγγενείς τους θα αποκαθίσταντο μετά από την αποπεράτωσή του.
Υπάρχουν και οι Ιεροί Χοροί που
αφορούν τις τελετουργίες ταφής, όπου οι στενοί συγγενείς σε ένδειξη
πένθους, κόβουν τα μαλλιά τους και σκεπάζουν το κεφάλι τους με στάχτη
και χώμα ενώ φορούν παλιά ενδύματα.
Υπάρχουν και οι Θεραπευτικοί Χοροί.
Ιδιαίτερους χαρακτηριστικούς θεραπευτικούς χορούς και τραγούδια έχουν
οι Ναβάχο, που ουσιαστικά είναι πολύπλοκες τελετές, με εξαγνισμούς και
θεραπευτικές αγωγές, με αποκορύφωμα τον τελικό ολονύκτιο χορό.
Το σημείο που λαμβάνει χώρα ο χορός έχει
τέσσερις απαραβίαστες κατευθύνσεις. Καθεμία από αυτές παίρνει το όνομά
της από μία θεότητα-κυρίαρχο σε ένα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα
που έχει το δικό της χρώμα και την συμβολική της σημασία. Ενδεικτικά θα
αναφερθούμε σε έναν από τους συμβολισμούς γιατί διέφεραν από φυλή σε
φυλή. Το άσπρο μαζί με το κόκκινο φέρνουν ειρήνη και υγεία, το κόκκινο
μόνο του φέρνει επιτυχία στην αρχή κάθε προσπάθειας, το μπλε φέρνει νίκη
ενάντια σε έναν εχθρό και το μαύρο φέρνει θάνατο.
Δίνοντας μια άλλη διάσταση θα μπορούσαμε
να πούμε πως στο σύνολό τους αυτοί οι χοροί μπορεί να ανταποκρίνονται
στον ρυθμό των απέραντων δασών, των παντοδύναμων ωκεανών, στα κινούμενα
σωματίδια που σχηματίζουν το άτομο ή στους πλανήτες που χορεύουν γύρω
από τον Ήλιο. Ίσως αντιπροσωπεύουν την παγκόσμια ανθρώπινη ανάγκη για
επίτευξη ενός ρυθμικού συντονισμού με τον παλμικό νόμο των έμψυχων και
άψυχων πραγμάτων. Θα μπορούσαμε να πούμε πως κατά την διάρκεια των
τελετουργιών τους βιώνουν εκείνο το μεγαλειώδες συναίσθημα το οποίο
καταλαμβάνει τον άνθρωπο που βυθίζει για μια στιγμή την ατομικότητά του
στο συλλογικό ασυνείδητο που δεν είναι μόνο φυλετικό, αλλά παγκόσμιο.
Οι
Ινδιάνοι θεωρούν την μουσική, τα τραγούδια και τους χορούς τους ιερούς.
Σε γενική πλειοψηφία η ινδιάνικη μουσική στη βόρειο Αμερική είναι
μονοφωνική αλλά υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις.
Τα όργανα που χρησιμοποιούν είναι
φτιαγμένα από πρόχειρα και φθαρτά υλικά και έχουν ως σκοπό την
δημιουργία του ρυθμού, συνοδεύοντας τους χορούς και όχι την μελωδία.
Κρόταλα, τύμπανα, σείστρα, ραβδιά και φλογέρες που χτυπούν πάνω σε
γεμάτα σακιά ή κάθε άλλου είδους σκληρά αντικείμενα, δημιουργούν τον
ρυθμό στους χορευτές. Είναι οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τις κολοκύθες
και τα κέρατα των ζώων και δημιούργησαν σκαλιστές αλλά και ζωγραφιστές
κουδουνίστρες. Έχουν επίσης φλογέρες και φλάουτα, που είναι και αυτά
χειροποίητα σκαλισμένα. Οι άντρες χρησιμοποιούν το φλάουτο όταν θέλουν
να κάνουν καντάδα στις γυναίκες ή όταν θέλουν να συμπαρασταθούν σε
συντρόφους τους που βιώνουν δύσκολες στιγμές.
Τα τύμπανα που χρησιμοποιούν είναι από
σκαλιστό ξύλο και δέρμα ζώου και θεωρούν πως ο χτύπος τους είναι ο
χτύπος της καρδιάς της Μητέρας-Γης. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη
τυμπάνων, του χεριού, του νερού και το τύμπανο του πολέμου, σε διάφορα
μεγέθη ανάλογα με τις παραδόσεις κάθε φυλής, ενώ το σχήμα τους έχει
ιδιαίτερη σημασία. Ειδικά το σχήμα του κύκλου έχει ύψιστη σημασία, όπως ο
ήλιος και το φεγγάρι, ενώ πολλά από τα αντικείμενά τους έχουν κυκλικό
σχήμα. Αλλά και η προσευχή τους, καθώς και οι οικισμοί τους ακολουθούν
κυκλικό σχηματισμό.
Ένα άλλο μουσικό όργανο που είναι και το
σημαντικότερο είναι η ανθρώπινη φωνή. Το τραγούδι βρίσκεται στην καρδιά
των παραδόσεων των πρώτων εθνών. Κάθε τραγούδι είχε αρχικό ιδιοκτήτη
και ανήκε στον ίδιο ή σε μια ομάδα, κοινωνία, φυλή, ιεροτελεστία,
τελετή. Σε ένα ιερό τραγούδι των Ναβάχο, που ψέλνεται επάνω από τον
άρρωστο, τονίζεται πως όλα τα πράγματα είναι τέλεια, όπως τότε που
πρωτοφτιάχτηκαν, μεταφέροντας νοητικά τον ασθενή σε μια κατάσταση
τελειότητας ξανακερδίζοντας την αρχική του πληρότητα-αρμονία οδηγώντας
τον στην θεραπεία.
Το βάψιμο του προσώπου για τους Ινδιάνους της Αμερικής είναι σημαντικό μέρος του πολιτισμού τους. Κάθε φυλή έχει το δικό της τρόπο βαψίματος που δεν είναι τόσο πράξη καλλωπισμού, όσο κοινωνικής διάκρισης και θρησκευτικού πνεύματος. Πολλές φορές διαχωρίζουν το πρόσωπο σε δύο μέρη σαν να θέλουν να αναπαραστήσουν τις φάσεις του φεγγαριού. Όταν θλίβονται, ιδιαίτερα από τον θάνατο κάποιου, τότε τρίβουν μία χούφτα κάρβουνο σε ολόκληρο το πρόσωπο. Εάν ο νεκρός είναι μακρινός συγγενής, τότε ζωγραφίζουν στο πρόσωπό τους ένα απλό δικτυωτό από μαύρες γραμμές ενώ όταν έχουν μικρό πένθος ζωγραφίζουν το μισό τους πρόσωπο.
Για τις βαφές χρησιμοποιούν ρίζες, μούρα
και φλοιούς δέντρων. Τα χρώματα έχουν ιδιαίτερη σημασία, το κόκκινο
είναι το χρώμα του πολέμου ή για άλλους της χαράς, το μαύρο το χρώμα της
ζωής και το φορούν κατά την διάρκεια πολεμικών προετοιμασιών. Το
πράσινο ενισχύει την νυχτερινή όραση ενώ το κίτρινο είναι το χρώμα του
θανάτου. Μερικές φορές χρησιμοποιούν το πρωσικό μπλε όχι μόνο στα
πρόσωπά τους αλλά και ως ένδειξη ειρήνης στις πίπες τους ενώ το γαλάζιο
του ουρανού κοσμεί τους τάφους τους.
Στολίζουν το κεφάλι τους με φτερά
χρυσαετού, κάτι που φανερώνει την γενναιότητα των πολεμιστών που φορούν
φτερά από τα δυνατά αρπακτικά. Τα έκοβαν και τα έβαφαν με διάφορους
τρόπους, ώστε να κοινοποιούν κύρια τις πολεμικές τους ικανότητες αλλά
και την οικογενειακή τους κατάσταση και την ταυτότητα της φυλής. Το
γεμάτο με φτερά καπέλο φοριόταν μόνο από λίγους σημαντικούς αρχηγούς των
φυλών. Τα άσπρα φτερά του αετού με αιχμηρές, μαύρες κορυφές είναι
πολυτίμητα και όταν τα φορούν στα μαλλιά τους συμβολίζουν τις ηρωικές
τους πράξεις.
Τα ενδύματα που φορούν αλλά και τα
υποδήματα κατασκευάζονται από τα δέρματα των ζώων που κυνηγούν κυρίως
βίσωνες και ελάφια και αραιότερα από δέρματα κογιότ, αρκούδων ή λύκων.
Τα διακοσμούν με κρόσσια, χάντρες, κατά μήκος της ραφής και του
ποδόγυρού τους αλλά και με τρίχες, κόκκαλα ή δόντια ζώων συνδεδεμένα σε
γεωμετρικά σχήματα. Η τέχνη τους αποτυπώνεται και σε άλλους τομείς, όπως
στην αγγειοπλαστική, στην ζωγραφική, στην γλυπτική, στην χαρακτική,
στην κατασκευή κοσμημάτων κ.ά.
Η Ιερή Πίπα και τα Τοτέμ
Σημαντικό
τελετουργικό εργαλείο είναι η Ιερή Πίπα η οποία θεωρείται γέφυρα μεταξύ
γης και ουρανού, μεταξύ του ορατού και του αόρατου, του φυσικού και του
πνευματικού. Η τελετουργική χρήση της βοηθά στην ένωση των ανθρώπων με
το Μεγάλο Πνεύμα και με την καθαγιασμένη φύση. Στηριζόμενη σε ένα
διχαλωτό στήριγμα, πιέζοντάς την και συνδέοντάς την με τη γη, καθίσταται
ένα εστιακό κέντρο συγκέντρωσης, ένας κινητός βωμός. Το μπολ που
δέχεται τον καπνό αντιπροσωπεύει τις θηλυκές όψεις του Μεγάλου Πνεύματος
–την Μητέρα -Γη- ενώ το στέλεχός της αντιστοιχεί στην αρσενική όψη –τον
Πατέρα-Ουρανό. Το εκδηλωμένο διαρκώς μεταβαλλόμενο πνεύμα καθίσταται
ορατό ως φύση στη Μητέρα-Γη. Το απόλυτο αμετάβλητο, ανεκδήλωτο και
αόρατο πνεύμα είναι ο Πατέρας-Ουρανός. Η ιερή πίπα στο σύνολό της είναι
για τους Ινδιάνους ένα θείο αντικείμενο που αναπαριστά ολόκληρο τον
κόσμο με τα συναποτελούμενα στοιχεία του. Για να υπάρξει πνευματική
εξύψωση και λειτουργία χρειάζεται αρχικά η ιερή πίπα να «αφυπνιστεί» από
τον σαμάνο της φυλής, να καθιερωθεί δηλαδή με τελετουργικό τρόπο.
Η τελετουργία της πίπας απεικονίζει όλη
την γήινη πραγματικότητα. Το κοίλο δοχείο αντιπροσωπεύει τον ορυκτό
κόσμο. Το μακρύ στέλεχος και ο καπνός ή το μείγμα καπνίσματος
αντιπροσωπεύει τον φυτικό κόσμο. Το δέρμα με την σειρά του συμβολίζει
τον ζωικό κόσμο, και τα φτερά τις φτερωτές υπάρξεις του αέρα. Το δοχείο
για το θυμίαμα της φασκομηλιάς είναι συνήθως ένα κοχύλι που
αντιπροσωπεύει το βασίλειο της θάλασσας. Όταν καπνίζεται η ιερή πίπα,
αντιπροσωπεύονται και τα τέσσερα στοιχεία: το κοίλο δοχείο (γη), ο
καιγόμενος καπνός (φωτιά), το σάλιο (νερό), και η αναπνοή (αέρας). Το
κάπνισμα της πίπας δημιουργεί μια ιερή αλχημεία, καθώς τα φυσικά
αντικείμενα, οι ουσίες και η τελετή είναι καταλυτικά στοιχεία μιας
πνευματικής μεταστοιχείωσης.
Πριν
από κάθε τελετή της ιερής πίπας επιβάλλεται πλήρης εξαγνισμός των
ανθρώπων που συμμετέχουν, καθαρμός της ίδιας της πίπας και όλων των
αντικειμένων που θα ακουμπήσουν. Πριν ανάψει η πίπα, ανάλογα με την
φυλή, γίνεται επίκληση των φυλάκων των τεσσάρων τετάρτων του ορίζοντα
(αετός-κογιότ-αρκούδα-βούβαλος), στις τέσσερις εποχές, στα τέσσερα
βασίλεια της φύσης, στις τέσσερις φυλές, στους ανθρώπους των άστρων,
στις υπάρξεις του σύμπαντος, στον Δημιουργό. Πιστεύουν πως το κάπνισμα
της πίπας αντιπροσωπεύει την αποδοχή και την υπέρβαση ταυτόχρονα.
Διδάσκονται πως με την εισπνοή του καπνού έχουν την αποδοχή των
μεταβολών της φύσης, την αρμονία και την φροντίδα της Μητέρας-Γης, ενώ
στην εκπνοή νιώθουν απελευθέρωση και μια υπέρβαση της γήινης
πραγματικότητας από προσκολλήσεις, εγωιστικές επιθυμίες και βλαβερές
σχέσεις.
Από τη στιγμή που η ιερή πίπα ανάβει,
θεωρείται σημάδι πως οι προσευχές και οι σκέψεις τους μεταφέρονται στον
Δημιουργό ως να είναι ακουμπισμένες επάνω στα φτερά περήφανων αετών.
Ενίοτε καπνίζεται από έναν μόνο και άλλοτε σε κυκλικό σχηματισμό
δεξιόστροφα, περνώντας από χέρι σε χέρι. Η τελετή κλείνει με την
συνοδεία τραγουδιού καθώς φυλάσσεται σε ειδική θήκη.
Οι περισσότερες φυλές χρησιμοποιούν την
ιερή πίπα σε τελετουργίες όπως η αναζήτηση του οράματος, η θεραπεία μέσω
της εφίδρωσης και ο τελετουργικός χορός. Οι Ινδιάνοι των Πεδιάδων
χρησιμοποιούν την πίπα στις περισσότερες θρησκευτικές τους τελετές.
Ιστορικά χρησιμοποιήθηκε για προσευχή, σε συμφωνίες και συνθήκες, για το
καλωσόρισμα επισκεπτών, ή για να εξασφαλίζει την σίγουρη μετακίνηση
μεταξύ των φυλών. Επίσης, χρησιμοποιείτο ως επισφράγιση της αλήθειας σε
ό,τι λέγετε σε συναντήσεις ή εμπορικές συναλλαγές. Ιδιαίτερα για τους
Ινδιάνους Ντακότα, όταν αρχίζει κάποια συζήτηση, δίνουν ιδιαίτερα
σημασία στις παύσεις. Θεωρούν πως η σιωπή είναι σημαντική, εφαρμόζουν
την αρχή της πραγματικής ευγένειας και του σεβασμού του κανόνα ότι «η
σκέψη προηγείται του λόγου», κάτι που τηρείτο και στο Τυπικό της Ιερής
Πίπας. Η ιερή πίπα είναι εξέχον τελετουργικό εργαλείο που μεταβιβάζεται
στις νέες γενιές μάγων-θεραπευτών, για να την χρησιμοποιούν ως μέσο για
την επαφή τους με το Μεγάλο Πνεύμα.
Ιδιαίτερα ιερό αντικείμενο-σύμβολο για τους Ινδιάνους είναι τα Τοτέμ.
Απεικονίζουν πνευματικές υπάρξεις που λειτουργούν ως φύλακες της φυλής,
της ομάδας, της οικογένειας ή του μεμονωμένου ατόμου. Για τις
περισσότερες φυλές των Ινδιάνων κάθε φυσικό αντικείμενο, ζώο ή φυτό, για
το οποίο πιστεύουν ότι έχει ιερές ιδιότητες, λειτουργεί ως προστάτης
της πατρίας, της φυλής και γενικότερα ως γενάρχης. Κάθε φυλή έχει το
δικό της Τοτέμ και δεν επιτρέπεται να το πειράξει κανείς ή να το θίξει
ακόμη και να αναφέρει το όνομά του. Το ζώο που χρησιμοποιεί η φυλή ως
σύμβολό της δεν πρέπει να σκοτωθεί ούτε και να φαγωθεί, εξαιτίας της
ιερότητάς του ως ζώο προστάτης-πρόγονος.
Το Τοτέμ απεικονίζει αυτό που συμβολικά
χαρακτηρίζει την κάθε φυλή, έχει συγκεκριμένες μαγικές ικανότητες και
αυτό την κάνει να ξεχωρίζει από τις άλλες. Φτιάχνονται από ξύλο και
σκαλίζονται από τους μάγους της φυλής που έχουν την ευλογία αυτού του
πνεύματος.
Η παράδοση των Ινδιάνων θεωρεί ότι κάθε
άτομο συνδέεται με 9 διαφορετικά ζώα που τον συνοδεύουν σε όλη του την
ζωή λειτουργώντας ως πνευματικοί οδηγοί. Ζώα-δύναμης που όπως αναφέραμε
στην αναζήτηση του οράματος συνδέονται με όλη την δράση της ζωής τους
αλλά και με την ολοκλήρωσή τους στα ταξίδια της ενσάρκωσης.
Οι παραδοσιακές πεποιθήσεις θεωρούν ότι
το ζωικό Τοτέμ που κυριαρχεί στη ζωή του Ινδιάνου λειτουργεί τόσο στον
φυσικό όσο και στον πνευματικό κόσμο. Παρόλο που είναι δυνατόν να κάνουν
την εμφάνισή τους διαφορετικά τοτέμ στη ζωή ενός Ινδιάνου, ένα είναι
κυρίαρχο και θεωρείται ο κύριος φύλακας-πνεύμα. Με αυτό το ένα και
μοναδικό ζώο μοιράζεται μια πνευματική σύνδεση είτε με το ενδιαφέρον που
εκδηλώνει προς το ζώο στη φυσική ζωή, είτε με τον τρόπο που ενσωματώνει
τα χαρακτηριστικά του στη δική του ζωή. Επίσης, το πνεύμα-οδηγός
εμφανίζεται στα όνειρα ή σε διάφορες χαρακτηριστικές στιγμές της ζωής
του. Ο οδηγός του ζωικού βασιλείου προσφέρει δύναμη και σοφία στον
Ινδιάνο, όταν επικοινωνεί μαζί του με τον ανάλογο σεβασμό και
εμπιστοσύνη.
Οι
πεποιθήσεις των Ινδιάνων και του μάγου-γιατρού ή σαμάνου εκφράζεται
στους θεραπευτικούς τροχούς της ισορροπίας και της αρμονίας. Η σημασία
αυτών των πανάρχαιων ιερών κύκλων, των κύκλων ζωής δεν μπορούν να
περιγραφούν με ακρίβεια. Είναι μια πηγή πνευματικής δύναμης για τους
Ινδιάνους και έχουν μια ευρύτερη θεραπευτική σημασία. Συμβολίζουν την
ίαση, αλλά είναι επίσης σημαντικοί και σε πολλά άλλα, όπως στην αγάπη,
στην προστασία στην μάχη, ή ενάντια στο κακό.
Οι θεραπευτικοί-ιατρικοί τροχοί
χρησιμοποιήθηκαν από τους πρώτους Ινδιάνους ως πρωτόγονα όργανα μέτρησης
του χρόνου για διάφορες τελετές όπως τον Χορό του Ήλιου.
Ευθυγραμμίζοντας διάφορους λιθοσωρούς, οι προεκτάσεις τους δείχνουν την
δύση αλλά και την ακριβή θέση της ανατολής του ήλιου κατά το θερινό
Ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου και την ανατολή τριών μεγάλων άστρων,
πιθανότατα του Αλντεμπαράν στον Ταύρο, του Ρίγκελ στον Ωρίωνα και του
Σείριου στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός. Λειτουργούν ως πανάρχαια
αστρονομικά παρατηρητήρια, δείχνοντας τις κατευθύνσεις της ανατολής και
της δύσης του Ήλιου σε οποιαδήποτε μέρα του χρόνου αλλά και άλλων
ουράνιων φαινομένων.
Πιο συγκεκριμένα ο θεραπευτικός τροχός
αποκαλείται Τροχός της Ζωής. Είναι ο Βωμός του Μεγάλου Πνεύματος που
συχνά συμβολίζεται με έναν αετό, βρίσκεται στο Κέντρο, ενώ ο Άνθρωπος
είναι τοποθετημένος στον Εξωτερικό Κύκλο, ώστε να βλέπει τον Βωμό από
διαφορετική οπτική γωνία και συμβολισμό. Κάθε πέτρα του εξωτερικού
κύκλου, τα ζώα που αντιπροσωπεύουν και ταυτόχρονα ο άνθρωπος, είναι
πολύτιμες διαφορετικές οπτικές γωνίες που προσθέτουν μεγαλύτερη αξία στη
δική μας οπτική. Με άλλα λόγια, η άποψη κάθε ανθρώπου έχει αξία και
μπορεί να χρησιμεύσει σε κάποιον άλλο. Αυτός είναι ο λόγος που κανένας
Ινδιάνος, καμίας φυλής, δε θα προσπαθήσει να πείσει ότι η δική του άποψη
ή θρησκεία είναι καλύτερη.
Τέσσερις άλλες μεγάλες πέτρες, πάνω,
κάτω, δεξιά και αριστερά ολοκληρώνουν έναν σταυρό, δείχνοντας την
Ανατολή, τον Νότο, την Δύση και τον Βορρά. Είναι οι 4 Κατευθύνσεις του
Ανέμου ή 4 Δυνάμεις ή 4 Εποχές, ή 4 Φυλές, 4 Στοιχεία, 4 Κέντρα σώματος
στην παραδοσιακή ινδιάνικη ιατρική, κ.λπ. Τον μεγάλο κύκλο συμπληρώνουν
12 μικρότερες πέτρες (τοποθετημένες ανά τρεις). Αυτές συμβολίζουν
ισάριθμα ζώα και όψεις του ανθρώπου. Σε έναν πολύ μικρότερο κύκλο, πιο
κοντά στην πρώτη πέτρα, τοποθετούνται 7 ακόμη λίθοι που συμβολίζουν τους
7 πνευματικούς αγγελιαφόρους του Μεγάλου Πνεύματος. Τέλος, άλλες 12
πέτρες (σε ομάδες των τριών) τοποθετημένες κατά μήκος των κατευθύνσεων
των ανέμων, συμπληρώνουν τον σταυρό, σχηματίζοντας τα Μονοπάτια προς το
Βωμό του Μεγάλου Πνεύματος.
Η φιλοσοφία του θεραπευτικού Τροχού
είναι ότι δεν οδηγούμαστε σε ισορροπημένη ζωή, παρά μόνο όταν όλες οι
δυνάμεις των τμημάτων του Τροχού χρησιμοποιηθούν μαζί σε μια σωστή
σύνθεση. Αντίθετα, αναπτύσσοντας κάποιος τις δυνάμεις του μόνο προς μία
κατεύθυνση, διαταράσσει την ισορροπία του. Όμως, εάν κινείται ελεύθερα
στην περιφέρεια του Τροχού, υιοθετώντας μια ανοιχτή στάση απέναντι σε
άλλες απόψεις, ή ακόμα και απέναντι σε άλλους θεραπευτικούς τροχούς, θα
γίνει ένα πολύ πιο ισορροπημένο ανθρώπινο ον που θα χαίρεται μια
πληρέστερη ζωή. Μια αρμονική και ισορροπημένη ζωή πρέπει να περιλαμβάνει
στοιχεία από όλες τις Κατευθύνσεις.
Ο παραδοσιακός Ινδιάνος στον καθημερινό
του χαιρετισμό-προσευχή απευθύνεται στο Μεγάλο Πνεύμα ακολουθώντας αυτές
τις τέσσερις Κατευθύνσεις.
Οι Αμμογραφίες των Ναβάχο
Στην παράδοση των Ναβάχο οι αμμογραφίες
είναι θεραπευτικοί τόποι στους οποίους «έρχονται και φεύγουν».
Χρησιμοποιούνται για θεραπευτικές τελετές και για την γονιμοποίηση της
γης.
Οι μορφές που σχεδιάζονται στις αμμογραφίες είναι συμβολικές απεικονίσεις μιας ιστορίας μέσα από
την μυθολογία. Απεικονίζουν σύμβολα όπως τα ιερά βουνά, εκεί όπου ζουν
οι θεοί ή θρυλικά οράματα, χορούς και επικλήσεις που εκτελούνται σε
τελετουργίες.
Η σχεδίαση της αμμογραφίας είναι απλά
ένα τυπικό μέσο στο τελετουργικό σύνολο. Ο θεραπευτής επιλέγει από
σχέδια που ανήκουν σε ιδιαίτερες ψαλμωδίες, εκείνα που θεωρεί ότι θα
θεραπεύσουν καλύτερα τον ασθενή. Η προετοιμασία της αμμογραφίας γίνεται
σε δύο ημέρες και στη συνέχεια εκτελείται το θεραπευτικό τυπικό που
μπορεί να διαρκέσει ακόμα και εννέα ημέρες.
Μετά τον εξαγνισμό του ο ασθενής κάθεται
μέσα στο σχέδιο, ενώ ο μάγος-γιατρός εκτελεί τελετουργία για να
ενισχύσει την απορρόφηση της θεραπευτικής δύναμης. Με την ολοκλήρωση της
τελετουργίας τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την σχεδίαση της
αμμογραφίας επιστρέφονται στη γη.
Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους η
αμμογραφία θεραπεύει γιατί η τελετουργική εικόνα προσελκύει τον Ιερό
Λαό. Λειτουργεί ως δίοδος για την αμοιβαία ανταλλαγή της ασθένειας με
την θεραπευτική δύναμη του Ιερού Λαού. Επίσης, ταυτίζει τον ασθενή με
τον Ιερό Λαό που απεικονίζει. Έτσι παράγεται μια τελετουργική
πραγματικότητα στην οποία ο ασθενής και το υπερφυσικό αλληλεπιδρούν με
δραματικό τρόπο επανεγκαθιδρύοντας την ορθή σχέση του ασθενή με τον
κόσμο του Ιερού Λαού.
Για τους Ναβάχο η αμμογραφία είναι
δυναμική, ζώσα, ιερή οντότητα που βοηθά τον ασθενή να μεταμορφώσει την
νοητική και φυσική του κατάσταση, εστιάζοντας στα πανίσχυρα μυθικά
σύμβολα που αναπαράγουν την οδύσσεια του ασθενή στον κόσμο των
πνευμάτων, διαμορφώνοντας γεγονότα που θα ζήσει στο παρόν, στον κόσμο
των ανθρώπων.
Η τελετουργική δύναμη της δημιουργίας
της αμμογραφίας εγκαθιδρύει εκ νέου την ορθή τάξη των πραγμάτων και τις
ζωικές δυνάμεις, αποκαθιστώντας την ορθή σχέση του ασθενή με τις
δυνάμεις της ζωής, από τις οποίες εξαρτάται η πνευματική και φυσική του
υγεία, αποκαθιστώντας παράλληλα την αίσθηση της ενότητας με όλη την ζωή.
Κουτσάμα το Ιερό Βουνό
Οι Ινδιάνοι έχουν ιερούς τόπους όπως και
ιερά βουνά που αναγνωρίζονται για την υπεροχή των μαγνητικών και
ψυχικών τους εκπορεύσεων. Εκείνοι που διαθέτουν ψυχικές δυνάμεις
αισθάνονται σε αυτά μια εσωτερική αφύπνιση στην καρδιά και τον νου.
Λειτουργούν σαν οδοδείκτες ενός δρόμου που κατευθύνει πέρα από τα γήινα,
προς την απειροσύνη του Σύμπαντος από το οποίο προήλθαμε και στο οποίο
ανήκουμε. Ανοίγουν διάπλατα την ύπαρξή τους στις ισχυρές επιδράσεις του
ιερού βουνού και αφήνονται σε αυτές ώστε να κατακτηθούν από αυτές. Ο
Ινδιάνος αφοσιώνεται και ενδιαφέρεται για την πνευματική του εξύψωση,
για την μυστική γνώση και την θεία έμπνευση. Σε ένα από τα συμβολικά
σχέδια-αμμογραφίες από τους Ντιεγκουένιο διακρίνονται τέσσερις ιεροί
τόποι που πιθανά εκεί να γίνονται και οι μυήσεις. Το τέσσερα είναι ιερός
ή τελετουργικός αριθμός. Πίστευαν πως οι μύθοι της δημιουργίας αλλά και
του κατακλυσμού σχετίζονται με βουνά πάνω στα οποία κατοικούσαν οι
πρόγονοι των αρχαίων φυλών. Πιστεύεται πως είχαν βρει καταφύγιο κοντά σε
τέτοιους ιερούς Υψηλούς Τόπους. Μέσα σε αυτά τα σχέδια παρατηρείται να
ξεδιπλώνεται ένας συγκεκριμένος γεωγραφικός και αστρονομικός χάρτης όπου
ζωγραφίζουν τον κόσμο.
Επέκεινα ή Μετά Θάνατο Ζωή
Γενικά
στις πεποιθήσεις τους οι Ινδιάνοι δεν έχουν ακριβείς θεωρήσεις για την
ζωή μετά τον θάνατο. Πιστεύουν πως όταν ο άνθρωπος πεθαίνει, το πνεύμα
του πηγαίνει κάπου στη γη ή στον ουρανό, δεν ξέρουν ακριβώς αλλά είναι
βέβαιοι ότι το πνεύμα εξακολουθεί να ζει. Ορισμένες φυλές πιστεύουν στη
μετενσάρκωση, με το άτομο να γεννιέται είτε σε ανθρώπινη είτε σε ζωική
μορφή μετά τον θάνατο. Άλλοι πιστεύουν ότι οι άνθρωποι επιστρέφουν ως
φαντάσματα ή ότι πηγαίνουν σε έναν άλλον κόσμο. Η ινδιάνικη ιδέα για
Ηλύσια Πεδία μοιάζει να είναι η ζωή στη Χώρα του Ήλιου, στην οποία
πηγαίνουν όλοι οι ένδοξοι πολεμιστές. Οι Ινδιάνοι πιστεύουν πως δε θα
πεθάνουν ποτέ και πως οι σπόροι του καλαμποκιού που βάζουν κάτω από την
γη, θα μεγαλώσουν και θα γίνουν ζωντανά πράγματα.
Ο αρχηγός των Ινδιάνων Σουκονάμις λέει
πως δεν υπάρχει θάνατος, υπάρχει μόνον αλλαγή των κόσμων. Οι Ινδιάνοι
Οτζίμπουα πιστεύουν ότι ο θάνατος επιδρά μόνο στο σώμα και ότι το
ανθρώπινο πνεύμα (η ψυχή) ταξιδεύει σε άλλη Χώρα μετά τον θάνατο. Ενώ
άλλοι πιστεύουν πως η ψυχή του νεκρού πηγαίνει πέρα από τον ουρανό,
ακολουθώντας το «μονοπάτι των νεκρών» που ήταν ο γαλαξίας.
Οι Τσερόκι πιστεύουν πως μετά τον θάνατο
το πνεύμα του νεκρού πίνει από μια μεγάλη τρύπα στο έδαφος, στη
συνέχεια συρρικνώνεται και περνά στη χώρα των φαντασμάτων, όπου
διατρέφεται με πνευματική τροφή και ποτό. Εφόσον γίνει κοινωνός του
πνευματικού κόσμου, ίσως επιστρέψει ξανά. Οι Χουρόν και οι Ιροκουά
πιστεύουν ότι μετά τον θάνατο η ψυχή περνά ένα βαθύ απότομο ρεύμα
βαδίζοντας πάνω σε ένα δέντρο όπου εκεί θα αντιμετωπίσει ένα άγριο
σκυλί. Οι Αλγκονκίνοι και οι Ντακότα πιστεύουν πως τα πνεύματα που
αναχωρούν πρέπει να διασχίσουν ένα ρεύμα που γεφυρώνεται από ένα
τεράστιο φίδι.
Κοινή πίστη είναι πως το Μεγάλο Πνεύμα ή
αλλιώς ο Μεγάλος Μανιτού, είναι υπεύθυνος για το καλό και το κακό, και
για όλα τα φυσικά φαινόμενα. Για αυτό όταν πεθάνουν τα πτώματα
εγκαταλείπονται σε ένα νεκροκρέβατο σε κάποιο ύψωμα, για να τραφούν με
τις σάρκες του τα άγρια ζώα της φύσης, και έτσι ο νεκρός να επιστρέψει
πίσω στη φύση. Κάποιες ακολουθούν κανονική ταφή στο χώμα ή κάτω από
τύμβους ή μέσα σε σπηλιές ενταφιάζοντας μαζί με τον νεκρό και
αντικείμενα που θα του χρειαστούν στον άλλο κόσμο. Τοποθετούνται ακόμη
και πάνω στα δέντρα ή σε εξέδρες όπου τους αποτεφρώνουν τοποθετώντας τα
υπολείμματα σε τεφροδόχους ή τους ταριχεύουν. Ειδικά η φυλή των Τσινούκ
τοποθετεί τους νεκρούς του μέσα σε κανό, υψωμένα επάνω σε πασσάλους.
Υπάρχουν και αρκετές φυλές που πιστεύουν
ότι, τίποτε δεν είναι οριστικά γνωστό για την μοίρα του ανθρώπου μετά
τον θάνατο, ενώ είναι πολύ συνηθισμένο σε κάποιες να υπάρχουν συνδυασμοί
όλων αυτών των πίστεων.
Η πίστη των Ινδιάνων για το Αόρατο, το
Άμορφο και το Αδημιούργητο τους εμφύσησε μια εσωτερική καλλιέργεια
δομώντας έναν ιδιόμορφο πολιτισμό γεμάτο πνευματικό πλούτο. Βιώνουν μια
πραγματικότητα που μας οδηγεί στην επανεξέταση της δικής μας ζωής
επαναπροσδιορίζοντας τις αξίες και τις επιδιώξεις μας. Η σοφία τους
ενυπάρχει παντού, στην αρμονία τους με την φύση, στον απέραντο σεβασμό
τους για το σύμπαν αλλά και στα πιστεύω και τις αξίες που διέπουν την
ζωή τους και την γενικότερη φιλοσοφία τους. Τα Πνευματικά Όντα
συνδέονται μαζί τους και εκείνοι με την φύση ως μια αδιάσπαστη ενότητα
στο σύνολο της Δημιουργίας. Και ως κληρονομιά περνά από το στόμα στο
αυτί των Ινδιάνων και χαρακτηρίζει την ομορφιά, την αλήθεια, την
μεγαλοκαρδία, τον σεβασμό, την άπλετη ελευθερία και συνοχή του
πολιτισμού των ανοικτών πεδιάδων και του μακρινού ορίζοντα.
ΠΗΓΗ http://www.kosmos-zine.gr
ΠΗΓΗ http://www.kosmos-zine.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου