Είμαστε φτιαγμένοι από αστερόσκονη

Το πρώτο στοιχείο που το αποδεικνύει και βιολογικά είναι... γεγονός

Το ότι τα άτομα που υπάρχουν μέσα μας (ή στη γάτα και το σκύλο μας ή στα δέντρα κ.ο.κ.) ήρθαν από τ’ αστέρια είναι γνωστό εδώ και χρόνια. Όμως υπήρχε μια θολούρα σχετικά με το πώς η αστερόσκονη έφτασε ως εδώ και τι έγινε μετά. Μια νέα έρευνα ανακαλύπτει την πρώτη αποδεδειγμένη βιολογική υπογραφή αστρικής έκρηξης στη Γη. Κι εμείς ακολουθούμε την ιστορία της γέννησής μας ανάμεσα σε αστέρια σουπερνόβα.
Τα περισσότερα από τα χημικά στοιχεία που μας αποτελούν έγιναν από απλούστερα άτομα, που προέκυψαν από το big bang: μιλάμε κυρίως για υδρογόνο, λίγο ήλιο και ίχνη λιθίου. Βαρύτερα στοιχεία, όπως το οξυγόνο, ο άνθρακας, το ασβέστιο και το άζωτο, έπρεπε να «μαγειρευτούν» από τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις βαθιά μέσα στους πυρήνες των αστεριών. Όταν ένα αστέρι πεθαίνει, αυτά τα στοιχεία απλώνονται στο διάστημα, είτε απαλά είτε από την ανατίναξή τους με μια έκρηξη τόσο ισχυρή που, για λίγες μέρες ή εβδομάδες, ένα σουπερνόβα μπορεί να επισκιάσει το φως δισεκατομμυρίων αστεριών.
Τα βαρύτερα στοιχεία, όπως το ουράνιο, είναι πολύ περίπλοκο να γίνουν μέσα σε ένα αστέρι. Δημιουργούνται μόνο κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης σουπερνόβα. Στη συνέχεια ενώνεται μαζί με άνθρακα, οξυγόνο κ.ά. για να σχηματιστούν νέα αστέρια. Όπως στη Γη, που τα μόρια και τα άτομα συναρμολογούν νέους οργανισμούς.
Το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου ανακοίνωσε πρόσφατα την ανακάλυψη της «πρώτης αποδεδειγμένης βιολογικής υπογραφής αστρικής έκρηξης στη Γη». Ο φυσικός Shawn Bishop απέσπασε άτομα του σιδήρου-60 από απολιθώματα αρχαίων βακτηρίων που βρήκε θαμμένα κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Αυτό είναι σημαντικό για δύο λόγους: Πρώτον, ο σίδηρος-60, ραδιενεργός ξάδελφος του απλού σιδήρου, δημιουργείται μόνο στα αστέρια που εκρήγνυνται ως σουπερνόβα. Δεύτερον, ο σίδηρος-60 διασπάται σχετικά γρήγορα σε ένα διαφορετικό άτομο, το νικέλιο-60.
Εξετάζοντας το πόσο ο σίδηρος-60 έχει διασπαστεί, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι δημιουργήθηκε 2,2 εκατομμύρια χρόνια πριν. Ξέρουν ότι προήλθε από μια έκρηξη σουπερνόβα και ότι θα έπρεπε να είναι από κάπου σχετικά κοντά, αλλιώς ο σίδηρος-60 θα είχε διασπαρεί πολύ και δε θα βρισκόταν σε τέτοιες πυκνότητες. Κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποιο αστέρι ανατινάχτηκε, αλλά μια ανάλυση υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να είναι μέρος του συμπλέγματος αστεριών Σκορπιού-Κενταύρου, περίπου 470 έτη φωτός -ή περίπου δύο τετράκις εκατομμύρια μίλια- μακριά.
Αν το σουπερνόβα ήταν μερικές δεκάδες έτη φωτός πιο κοντά, θα μπορούσε να έχει κάνει περισσότερα από το να πασπαλίσει τον πλανήτη με λίγα άτομα σιδήρου-60. Ορισμένοι αστροφυσικοί έχουν υποδείξει ότι οι ακτίνες γάμμα από ένα κοντινό σουπερνόβα θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει τουλάχιστον ένα μαζικό αφανισμό ειδών στη Γη.
Δεν υπήρχε μαζική εξαφάνιση στην περίπτωση αυτή. Μόνο μια διασπορά των ραδιενεργών ατόμων, πολύ μικρή για να προκαλέσει οποιαδήποτε ζημιά. Αλλά αρκετή για να αφήσει το σημάδι της σε μικροσκοπικά πλάσματα, των οποίων τα σώματα είχαν ήδη κατασκευαστεί από αστερόσκονη.
ΜΑΡΙΑΝΙΝΑ ΠΑΤΣΑ
Πηγή: The NewYorker