Γκασπάτσο: η κρύα ντοματόσουπα της Ανδαλουσίας

"'Oταν κάνει ζέστη, το κρύο ντους είναι βιταμίνη" δήλωσε με αδιάφορη σοβαρότητα η Δάφνη, ετών 9 παρά 5 - σκέφτηκα πως ισχύει και το αντίθετο, με το καυτό ντους, αλλά δεν το είπα, προτίμησα να απολαύσω την απλότητα του σχολίου. Ήταν ένα από αυτά τα βράδια που λίγο φυσάει και το αισθάνεσαι, ευτυχώς. Το είπε εντελώς ξαφνικά (αυτό που λένε "out of the blue" και παραλείπεται το "sky") και χωρίς να προηγείται κάποια συζήτηση με ειδικό θέμα και επιχειρηματολογία.
Για κάποιο (μάλλον άσχετο) λόγο (που αμυδρά θα μπορούσε να είναι και δήθεν γαστριμαργική διαστροφή του υποσεινήδειτου) η δροσιά της φράσης μου κλίκαρε το "γκασπάτσο", την μεσογειακή κρύα σούπα με σημαία ισπανική, μια και η χώρα του τάνγκο μάλλον αποδεικνύεται πολύ εφευρετική στις (πυρο)σβέσεις της φυσικής και μη κάψας.
H ανδαλουσιανή ντοματόσουπα, που έφεραν στην Ισπανία οι Μαυριτανοί (αρχικά σαν αραβική σούπα με ψωμί, λάδι, σκόρδο και νερό) ή πιθανόν και οι Ρωμαίοι (βάζοντάς της και ξίδι, όπως άλλωστε συνήθιζαν), έγινε δημοφιλής στη Σεβίλλη, γινόταν με μπαγιάτικο ψωμί, χωρίς τις ντομάτες, οι οποίες προστέθηκαν στη συνταγή στα 1700, οπότε το γκασπάτσο είχε πια όλα τα ατού για να εξελιχθεί γαστρονομικά.Υπάρχουν διάφορες συνταγές πάνω στα βασικά υλικά, που παίζουν με τα λαχανικά και το ψωμί, η παραλλαγή Salmorejo της Κόρντοβα που προσθέτει ζαμπόν serrano και σφιχτά αβγά, όπως και πολλές νεωτερικές εκδοχές της σούπας, που το όνομά της αποτελεί πια όρο για τις κρύες σούπες, με προσθήκη φρούτων ακόμη και θαλασσινών.Η συνταγή εδώ παραμένει κοντά στην κλασική ιδέα, με λιγότερο όμως ψωμί (το οποίο μπορείτε και να παραλείψετε εντελώς, αν θέλετε), κάτι που κάνει το gazpacho πολύ ελαφρύ πρώτο πιάτο, δροσερό και εστιασμένο στα φρέσκα

λαχανικά.

Προετοιμασία: Περίπου 15 -20 λεπτά (χωρίς να βιάζεστε). Εύκολη συνταγή και γρήγορη. Κάντε την αρκετές ώρες νωρίτερα και βάλτε την στο ψυγείο, σκεπασμένη με διαφανή μεμβράνη, να παγώσει καλά. Για το γαρνίρισμα κρατήστε μερικά κομμάτια από τα λαχανικά και ψιλοκόψτε τα, πριν την πολτοποίηση. Θυμηθείτε πως η σούπα έχει την υφή των υλικών (δεν γίνεται νερουλή) και την διατηρεί.
Yλικά (για 6 άτομα)
1 κιλό ώριμες σφιχτές ντομάτες, καθαρισμένες και κομμένες στα 4
1 αγγούρι, πλυμένο και κομμένο σε κομμάτια
2 κόκκινες πιπεριές καθαρισμένες και χοντροκομμένες
2 σκελίδες σκόρδο καθαρισμένες και λιωμένες
1/2 - 1 φλυτζ. φρυγανιά τριμμένη
2,5 -3 κ.σ. ξίδι από λευκό κρασί
6 κ.σ. ελαιόλαδο
αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι
για το σερβίρισμα 1 φέτα ψωμί χωρίς κόρα κομμένη σε μικρούς κύβους
2 κ.σ. ελαιόλαδο
12 παγάκια
1 μπολ ή μικρό πιάτο με κομμένα σε κυβάκια 1-1,5 εκ. ανάμικτα λαχανικά από τα παραπάνω (ντομάτα, αγγούρι, κόκκινο κρεμμύδι) και ολόκληρα φυλλαράκια μαϊντανού

Ετοιμάζετε τη σούπα: Σε βαθύ μπολ ρίχνετε όλα τα υλικά, αλάτι και πιπέρι και τα ανακατεύετε. Βάζετε το μισό μείγμα στο μπλέντερ ή στον πολτοποιητή και το χτυπάτε μέχρι να έχετε ένα αρκετά λείο αποτέλεσμα. Το αδειάζετε σε μπολ, κάνετε το ίδιο με το υπόλοιπο μείγμα και το προσθέτετε στο πρώτο. Δοκιμάζετε και διορθώνετε σε αλάτι, πιπέρι, αν χρειάζεται και αν η σούπα είναι αρκετά πηχτή, της προσθέτετε λίγο παγωμένο νερό. Σκεπάζετε με διαφανή μεμβράνη και την παγώνετε για τουλάχιστον 6 ώρες στο ψυγείο. Σημείωση: Aν οι ντομάτες δεν είναι κόκκινες και ώριμες, προσθέστε μαζί με τα υλικά στο μπλέντερ 2 κ.σ. πελτέ. Σερβίρισμα: Tηγανίζετε τα κρουτόν σε καυτό λάδι, γυρίζοντάς τα να ροδίσουν. Τα αδειάζετε πρώτα σε χαρτί κουζίνας και τα βάζετε μετά σε μπολ. Σερβίρετε το γκασπάτσο σε σουπιέρα με μερικά από τα κυβάκια λαχανικών στο κέντρο ή σε ξεχωριστά μπολ, προσθέτοντας 1-2 παγάκια στο καθένα, συνοδεύοντάς τα με τα λαχανικά και τα κρουτόν, χωριστά στο πλάι.
ΠΗΓΗ www.pandespani.com